Câu trích dẫn dưới đây là một phát biểu hết sức nhảm
nhí:
Việc làm của em sinh viên này cũng là một cách trả lời cho những ai chỉ
nói mà không dám làm, cho những ai đòi phải có tiền mới làm nghiên cứu có giá
trị.
Tôi không có hân hạnh đọc bài nghiên cứu của em sinh viên này nên tạm tin lời người
viết rằng nghiên cứu của em thật sự có giá trị (và chỉ tốn có hai triệu đồng
thôi). Tôi chỉ thắc mắc về việc chuyện đòi phải có tiền mới làm nghiên cứu có giá trị bị đem ra dè bỉu.
Và vì không dám lạm bàn sang các lĩnh vực xa lạ, tôi sẽ chỉ nói chuyện thống kê
mà thôi:
Mọi công đoạn thống kê, từ khâu chuẩn bị đề cương đến
khi thực hiện, xử lý kết quả đều có cái giá phải trả, tính ra giờ công hay
thành tiền công đều được. Thì giờ và tiền công cho điều tra viên làm việc với mẫu
vài chục cá thể phải ít hơn chi phí cho mẫu với quy mô một trăm, một nghìn, một
vạn. Không có tiền để đi điều tra ở nơi xa thì đành phải làm việc ngay tại nơi mình
có khả năng hay được phép lui tới. Không có tiền thì đành phải tự thiết kể và
thực hiện lấy phiếu điều tra, nếu không kiếm ra chuyên viên giúp mình miễn phí,
rồi vác cái phiếu đầy sai sót ấy đi... điều tra. Không đủ thì giờ để dụ dỗ người
ta trả lời cho mình thì đi kiếm người quen hay tự điền lấy phiếu. Không có tiền
để mời chuyên viên kiểm soát chất lượng thống kê thì mời bậy một anh cổ văn Việt
Nam vào hội đồng cũng xong.
Chính vì những lẽ nêu trên mà muốn làm thống kê đàng
hoàng phải có nhiều tiền hoặc rất nhiều tiền. Có tiền là tự nhiên mọi sự lựa chọn
được rộng mở. Người đã từng làm thống kê, kể cả thống kê loãng xương, không thể
không biết những chuyện bếp núc này. Vấn đề là ai trả tiền. Không có chuyện
không trả.
Trả nhiều nhưng hoang phí chưa chắc sẽ thu được kết
quả tốt đẹp. Điều này dễ hiểu, nhưng không thể dựa vào đó để kết luận rằng
không cần nhiều tiền vẫn có thể làm nghiên cứu đàng hoàng, chu đáo. Đó là vì vật
chất không tự sinh ra, không tự mất đi, chỉ chuyển từ dạng này sang dạng khác.
Nhà Nước không bỏ tiền ra thì người làm nghiên cứu phải kiếm nhà tài trợ. Bỏ tiền
túi ra là tự tài trợ. Không tự tài trợ được thì nhờ cha mẹ ra ơn hay mời vợ đứng
ra làm bà Tú Xương. Bạn bè có thể giúp đỡ chút đỉnh. Tìm loanh quanh đâu đó
cũng có thể gặp một công ty mạnh thường quân. Sang hơn nữa thì kiếm học bổng
sang Tây ngồi yên một thời gian để đọc, tính và viết; khi đó mọi chuyện tiền
nong đã có người khác lo cho rồi.
Người làm khoa học lấy nghiên cứu khoa học là nghề
nghiệp chứ không phải một thú vui tao nhã đương nhiên có quyền đòi hỏi nghề
nghiệp của mình được nhìn nhận là hữu ích, chí ít phải ngang bằng với nhiều nghề
lao động trí óc khác trong xã hội. Nhà Nước có quyền từ chối tài trợ những đề
tài nghiên cứu vô bổ không? Có. Vậy tại
sao nhà khoa học không có quyền đòi nhiều tiền cho một dự án có giá trị?
Tôi thật sự nghi ngờ tính xác thực của con số hai
triệu đồng mà nhà báo Tuổi Trẻ nêu ra khi đưa tin về sinh viên Trần Thị Mai (http://tuoitre.vn/Giao-duc/522105/Nghien-cuu-nan-dua-phong-bi%C2%A0tai-benh-vien.html). Con số đó hoặc
là đã ẩn giấu tất cả các chi phí khác, hoặc là hoàn toàn bịa đặt. Tôi vẫn muốn
tin rằng sinh viên Trần Thị Mai đã thực hiện thành công một đề tài nghiên cứu rất
có giá trị. Nhưng tôi không ủng hộ việc một nhà nghiên cứu Việt Kiều chuyên tự
hào về những đề tài được tài trợ hàng triệu đô la Úc lại đi hò hét rằng ít tiền
vẫn làm được nghiên cứu tốt. Cái trò đó Tây gọi là deux poids, deux mesures, diễn nôm là chỉ có khoa học của mình mới đáng đồng tiền bát gạo còn khoa học chúng
nó thì... hai triệu VND thôi.
No comments:
Post a Comment